Bunt Młodych Duchem

Zbigniew Tadeusz Wierzbicki

ur. 13.03.1919 r. zmarł 7.06.2017 r.

Syn lekarza wojskowego, legionisty, wydawcy czasopism lekarskich i nauczycielki, kresowianki związanej z Liceum Krzemienieckim.

Kształcił się w eksperymentalnym gimnazjum męskim w Rydzynie (w latach 1932-1937), prowadzonym przez wybitnego pedagoga byłego ministra oświaty Tadeusza Łopuszańskiego. W Rydzynie otrzymał świadectwo dojrzałości. Był sekretarzem Koła Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz członkiem Komitetu Redakcyjnego pisma szkolnego „Rydzyniak”.

Po maturze wstąpił na Wydział Prawno-Ekonomiczny UAM w Poznaniu. Wybuch wojny przerwał studia, pracował w założonej wraz z matką średniej Szkole Handlowej i uczestniczył w tajnym nauczaniu w Nałęczowie. Po zakończeniu działań wojennych, ponownie wstąpił na Wydział Prawny UAM, gdzie w 1947 uzyskał dyplom magistra praw. Po uzupełniających egzaminach uzyskał w 1948 dyplom Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, a w 1949 na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora filozofii.

W 1952 rozpoczął badania socjologiczne na terenie wsi Żmiąca, na podstawie których w 1963 zrobił habilitację. W 1973 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. W 1980 Rada Naukowa Wydziału Instytutu Filozofii i Socjologii PAN powzięła uchwałę o nadaniu mu tytułu profesora zwyczajnego, lecz ta uchwała została przetrzymana przez Biuro Personalne Prezydium PAN ze względów politycznych. Nominację tę otrzymał dopiero w 1989 na UMK w Toruniu, gdzie wykładał socjologię w latach 1984-1994.

W 1981 został wysłany przez PAN na konferencję do Paryża, tam zastało go ogłoszenie stanu wojennego w Polsce. Pozostał we Francji i podjął pracę jako „chercheur associe” w Centre de Sociologie Rurale (CNRS). Do kraju wrócił w listopadzie 1982. Od 1978 prowadził systematyczne zajęcia w Kolegium Wolnej Wszechnicy w Warszawie.

Przez wiele lat był czołowym działaczem ruchu przeciwalkoholowego. Założył w 1956 pozarządowy, niezależny samofinansujący się miesięcznik przeciwalkoholowy „Zdrowie i Trzeźwość” (pismo osiągnęło nakład 100.000 egzemplarzy). Wprowadził w 1959 do Polski ruch przeciwalkoholowy AA (anonimowych alkoholików), od 1975 był członkiem Komisji Episkopatu do Spraw Trzeźwości.

W 1980 związał się z Solidarnością jako jej ekspert od spraw wsi, uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w 1989, także był członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa (1986-1989).

Profesor Wierzbicki był społecznikiem, orędownikiem i krzewicielem idei Tadeusza Łopuszańskiego. Dużą część swego życia, wysiłku i pracy poświęcał utrwaleniu tych idei i wprowadzaniu ich do programu rozwoju polskiego szkolnictwa, szczególnie średniego. Propagował aktywnie (pisząc wielokrotnie petycje do Ministerstwa Edukacji) rydzyńską ideę walki z tzw. „kłamstwem szkolnym”. Zainicjował utworzenie w Toruniu Gimnazjum Akademickiego opierającego swą działalność na tezach Tadeusza Łopuszańskiego.

W 2001 założył pismo „Bunt Młodych Duchem”, które czynnie redagował do 95. roku życia. W spisanej ostatniej woli zatytułowanej „Drodzy” wyraził życzenie, by w nekrologu napisać: „Absolwent doświadczalnej średniej męskiej szkoły w Rydzynie, do końca wierny jej ideom”.

Redakcja „Buntu Młodych Duchem”

Na zdjęciu Prof. Zbigniew T. Wierzbicki nad Rospudą (lipiec 2007 r.) Fot. Jacek Giebułtowicz. Profesor był czynnie zaangażowany w akcję obronę doliny Rospudy organizowaną przez środowiska ekologiczne.